Konferencje
Seminaria
Projekty Naukowe
Konkurs Fotograficzny








VI edycja
V edycja
IV edycja
III edycja
II edycja
Program
Prelegenci
Galeria
Plakat
I edycja
II Seminarium Naukowe "Promocja zdrowia w działaniu"
Starość z młodością - RAZEM


12 marca 2016 r., we Wrocławiu odbyła się już druga z cyklu edycja Seminarium Naukowego „Promocja zdrowia w działaniu”. Podczas tych spotkań nie koncentrujemy się na teoriach naukowych, wynikach badań, ale na praktyce, przede wszystkim na tym, jak skutecznie promować zdrowie.

Jednym z podstawowych celów, które sobie postawiliśmy jako Organizatorzy jest propagowanie wzorcowych akcji i kampanii społecznych oraz wypracowanie skutecznych mechanizmów tworzenia i wdrażania programów służących zdrowiu poszczególnych grup społecznych. Kolejny cel, to integracja sektora publicznego, prywatnego i pozarządowego oraz motywowanie różnych środowisk do podejmowania wspólnych, twórczych i korzystnych dla zdrowia działań.

Dlatego też do współpracy, do podzielenia się swoimi doświadczeniami zapraszamy przede wszystkim praktyków – twórców i realizatorów kampanii społecznych, programów i akcji poświęconych szeroko rozumianemu promowaniu zdrowego stylu życia, ale również naukowców oraz przedstawicieli samorządu terytorialnego i instytucji publicznych.

Motywem przewodnim tegorocznego spotkania była "Starość z młodością".

Temat ten jest kontynuacją konferencji „Socjologia medycyny – promocja zdrowia – starzenie”, którą organizowaliśmy w 2015 roku (LINK). Wielowątkowość problematyki, która została wówczas poruszona przez naukowców oraz praktyków, ukazała skalę przemian i problemów jednostkowych, społeczno-kulturowych i zdrowotno-opiekuńczych związanych ze zjawiskiem starzenia się społeczeństw.

Konferencja pozostawiła także refleksję, że po pierwsze tylko interdyscyplinarne, oparte na wzajemnym zrozumieniu i szacunku różnych specjalistów podejście i działanie pozwala na wypracowanie skutecznych mechanizmów przeciwdziałania i walki z negatywnymi przejawami procesu starzenia społeczeństw.

Po drugie, i to właśnie staramy się promować na naszym Seminarium, najskuteczniejszym sposobem wywołania pozytywnej zmiany na rzecz danej grupy społecznej są działania aktywizujące jednostki i grupy społeczne oraz działania upodmiatawiające, czyli kształtujące ich zdolność do przejęcia kontroli nad swoim życiem.

Podjęty przez nas temat „Starości z młodością” ma na celu ukazanie już istniejących oraz wypracowanie kolejnych tzw. dobrych praktyk społecznych, w tym wypadku służących łączeniu pokoleń, walce ze stereotypami i uprzedzeniami międzypokoleniowymi, kształtowaniu postaw wzajemnego zrozumienia i szacunku, aktywizacji na rzecz rozwiązywania problemów i niwelowania barier międzypokoleniowych, promowaniu współpracy, wzajemnego wspierania się i korzystania z potencjału, kapitału społecznego ludzi młodych i starszych.

Przykładem działań oddolnych, aktywizujących i upodmiatawiających jednostki i społeczności są inicjatywy realizowane przez Prelegentów Seminarium, twórców wzorcowych programów i kampanii społecznych poświęconych problematyce łączenia pokoleń.

Mieliśmy prawdziwą przyjemność wysłuchać trzech referatów. Jako pierwszy wystąpił Pan mgr Łukasz Salwarowski, prezes Stowarzyszenia Manko z Krakowa, który opowiedział o aktywizacji osób 60+: Kampanii "Życie zaczyna się po 60-tce", "Opowiedz nam swoją historię" i Ogólnopolskiej Karcie Seniora. Z kolei Pani mgr Paulina Braun z Warszawy przybliżyła słuchaczom ideę projektu „Dancingu międzypokoleniowego”, cieszącego się ogromnym i coraz większym powodzeniem od 2011 roku. Trzecią prelegentką była Pani dr Walentyna Wnuk, Doradca ds. osób starszych Urzędu Miasta Wrocławia. Wystąpienie to powstało we współpracy z Wydziałem Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego Wrocławia, a poświęcone zostało "Miastu pokoleń" - programowi edukacji społecznej na temat osób starszych oraz procesu starzenia się.

Po wystąpieniach, w trakcie bardzo ożywionej i wielowątkowej dyskusji zastanawialiśmy się wspólnie: Jak łączyć pokolenia? Jakie działania podjąć, żeby skutecznie przeciwdziałać stereotypom i uprzedzeniom międzypokoleniowym? W jaki sposób można najefektywniej wykorzystać potencjał, kapitał społeczny tkwiący w osobach młodych i starszych oraz zbudować z tego wspólną wartość, przekuć to na obopólną korzyść?

Poruszono bardzo istotną kwestię funkcjonowania osób starszych w kontekście pauperyzacji społecznej, ubożenia społeczeństwa. Jak zauważyli Dyskutanci, aktywność społeczna osób starszych może być blokowana złymi warunkami życia, ubożeniem gospodarstw domowych, niewystarczającymi zasobami finansowymi.

Badania socjologiczne pokazują, że w sytuacji biedy i ubóstwa funkcjonowanie ludzi jest faktycznie determinowane czynnikiem ekonomicznym. Mówimy w tym przypadku o stylu życia w warunkach ograniczonego wyboru, o konieczności realizowania przede wszystkich potrzeb podstawowych (np. zaspokojenia głodu, utrzymania się przy życiu). Inne potrzeby, w tym dbałość o zdrowie, leczenie, rozwijanie zainteresowań, korzystanie z kultury etc. spychane są na dalszy plan. Warto także pamiętać, że sytuacja biedy i ubóstwa powiązana jest najczęściej z niskim poziomem wykształcenia, a więc niską świadomością społeczną, w tym – świadomością zdrowotną. Ponadto, co istotne w kontekście skuteczności projektów łączenia pokoleń, im niższe wykształcenie, tym bardziej stereotypowe, szablonowe myślenie.

A więc i potrzeby wyjścia poza szablon stereotypowego myślenia i podejścia do starzenia się – są mniejsze. To w konsekwencji sprawia, że nawet jeśli dostępna jest bezpłatna oferta umożliwiająca seniorom korzystanie z usług kulturalnych i zdrowotnych, to osoby biedne najczęściej z nich nie skorzystają, bo albo o nich nie wiedzą, albo nie mają takich potrzeb, albo – nawet posiadając taką świadomość - nie są wstanie wyjść poza „schemat myślenia”. Uważają, że „nie wypada”, „to nie dla nich”, „co ludzie powiedzą?” etc.

Statystyki pokazują, że – wbrew potocznemu myśleniu – to nie osoby starsze jako kategoria społeczna są w Polsce zagrożone biedą, lecz młodzież i rodziny wielodzietne. Problem izolacji oraz bierności społecznej osób starszych związany jest nie tyle z ich trudną sytuacją materialną, co z uwarunkowaniami społeczno-kulturowymi w podejściu do starości.

Nie sposób nie zauważyć bowiem, że współcześnie, w naszym kręgu kulturowym, mamy do czynienia z dominacją negatywnych postaw w stosunku do starości. Starość kojarzy się z niedołężnością, zależnością, brzydotą, nienadążaniem za rozwojem cywilizacyjnym, smutkiem, utratą godności, samotnością, biernością etc. Konsekwencją takiego stereotypowego podejścia do procesu starzenia i samej starości jest narzucanie ról społecznych, sprowadzających aktywność seniorów do opieki nad wnukami, wspierania finansowego dzieci itp., a wykluczanie z innych sfer życia społecznego. To z kolei prowadzi do marginalizacji społecznej osób starszych oraz ich izolacji.

W dyskusji pojawiła się także bardzo istotna kwestia automarginalizacji przez same osoby starsze. Piętnowani za nieakceptowane społecznie role seniorzy boją się wyjść poza narzucone im społeczne ramy funkcjonowania (sprowadzenie ich aktywności do robiącej na drutach „babci”, oglądającego TV „dziadka” etc.). Niejednokrotnie są przekonani, że wielu rzeczy nie wypada im robić, bo są „zarezerwowane” dla młodości.

Jeżeli już tą aktywność seniorów akceptujemy, to raczej w formie – wspólnego spędzania czasu przez seniorów z innymi seniorami. Mówimy tu o, poruszonej podczas dyskusji, kwestii „gettyzacji starości”. Jest aktywność, ale w swoim gronie, bez integracji z osobami młodymi.

Podczas dyskusji, analizując zagadnienie aktywizacji na rzecz starości, czy raczej na rzecz integracji osób starszych i młodych, zwrócono także uwagę na pasywność osób młodych. Po pierwsze – powielają oni dominujące społecznie negatywne postawy w stosunku do starości. Świat ludzi starych jawi się jako coś obcego, nieznanego, bez wspólnych mianowników.

Dyskutanci zwrócili także uwagę na zjawisko załamania systemów aksjologiczno-normatywnych, brak kształtowania wartości nastawionych na drugiego człowieka, na pomoc i wsparcie, a nastawienie na indywidualizację, rywalizację. Konsekwencją jest nieumiejętność współpracy, współdziałania; bierność, pasywność, niska kreatywność.

Jak to zmienić? Jakie narzędzia ułatwiają łączenie starości z młodością, integrację osób młodych i starszych? Wspaniałe przykłady, że jest to nie tylko możliwe, ale i może być niezwykłą przygodą, pokazali nam Prelegenci.

Zwrócono uwagę na konieczność bezpośredniego poznania się osób młodych i starych, bo dzięki temu pękają mury uprzedzeń, widzimy drugiego, żywego, realnego człowieka ze swoim bagażem doświadczeń, z pasjami i słabostkami, z możliwościami i ograniczeniami, z marzeniami i osiągnięciami. Niezbędny jest kontakt z drugim człowiekiem, bezpośrednie relacje, wspólne działanie na rzecz… Odkrycie wspólnych pasji, wspólnych problemów i wypracowanie sposobów ich rozwiązania, dzielenie się swoimi światami. Tylko w ten sposób można niszczyć i przeciwdziałać negatywnym stereotypom i uprzedzeniom międzypokoleniowym.

II edycja Seminarium Naukowego „Promocja zdrowia w działaniu” oraz finał Ogólnopolskiego Konkursu Fotograficznego „Zdrowie podaj dalej” było wydarzeniem łączącym świat nauki, kultury i sztuki. W przemawiający sposób ukazało, iż dialog na temat promocji zdrowia, w tym roku – w kontekście starości i młodości, powinien nie tylko być bogaty merytorycznie z naukowego punktu widzenia, ale aktywizować do działania w praktyce. Energia i zaangażowanie, z jakim prelegenci przedstawili swoje działania w pozytywnym zwalczaniu stereotypów związanych z procesem starzenia się, utwierdza w przekonaniu, iż świadomość, aktywność i zaangażowanie mają wpływ na postawy. W sposób komplementarny odzwierciedlają to fotografie nagrodzone w II Konkursie „Zdrowie – podaj dalej!”.

Starość i młodość mogą być dla siebie!

A jak Ty widzisz starość? Jakiej starości oczekujesz dla siebie, a jak postrzegasz ją u innych?

Temat łączenia pokoleń to temat rzeka… ale cieszymy się, że włączyliśmy się chociaż tak skromnie, poprzez organizację Seminarium i Konkursu Fotograficznego (LINK), w tą ważną społecznie dyskusję!

Co do praktyki – to działamy dalej!

Przyłączycie się? ;)

Małgorzata Synowiec-Piłat
Michał Jędrzejek
Anna Pałęga

Zapraszamy do obejrzenia filmu z wydarzenia: link!
OrganizatorzyPatronat Honorowy
Grupa Kreatywnie dla Zdrowia Zakład Humanistycznych Nauk Lekarskich Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu Marszałek Województwa Dolnośląskiego Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego we Wrocławiu

Patronat Medialny